Grunty budowlane to zewnętrzna warstwa ziemi znajdująca się w zasięgu wszelkiego rodzaju obciążeń pochodzących od obiektów budowlanych. Z zasady rozróżnia się dwa rodzaje gruntów budowlanych: grunty naturalne, to takie, które powstały w wyniku naturalnych procesów geologicznych, oraz grunty antropogeniczne – utworzone jako grunty nasypowe w wyniku działalności człowieka. Przy wyborze miejsca na wybudowanie budynku warto wziąć pod uwagę przewagę gruntów naturalnych nad antropogenicznymi. Dlatego najczęstszym podłożem fundamentów obiektów budowlanych są grunty mineralne rodzime, które można opisać jako grunty kamieniste, w przypadku, gdy ponad 50% ziaren posiada średnicę większa od 4 cm; grunty gruboziarniste to takie, w których ziarna o średnicy powyżej 0,2 mm stanowią więcej niż 10% wszystkich ziaren; drobnoziarniste, to takie, w których mniej niż 10% to ziarna o średnicy ponad 2mm. Niemniej jednak przydatność gruntów do celów budowlanych, czyli posadowienia fundamentów zależy od wielu ich cech, które można podzielić na dwie grupy charakteryzujące grunty spoiste oraz grunty niespoiste.
- Grunty niespoiste inaczej sypkie różnią się uziarnieniem, wilgotnością i zagęszczeniem. W zależności od uziarnienia i zawartości poszczególnych frakcji w gruncie (według PN-88/B-04481) możemy rozróżnić żwir, pospółkę, piasek gruboziarnisty, piasek średnioziarnisty, piasek drobnoziarnisty, oraz piasek pylasty, który w kontakcie z wilgocią tworzy gródki, niemniej po wyschnięciu rozsypują się pomiędzy palcami. W zależności od stopnia wilgotności możemy rozróżnić grunty niespoiste mało wilgotne, wilgotne i nawodnione. Natomiast biorąc pod uwagę stopień zagęszczenia gruntu niespoistego, możemy wyróżnić grunt luźny, grunt średnio zagęszczony, zagęszczony i bardzo zagęszczony.
- Grunty spoiste różnią się od siebie spoistością, uziarnieniem i stanem. Ze względu na stopień plastyczności możemy rozróżnić grunty zwarte, półzwarte, twardoplastyczne, plastyczne, miękkoplastyczne i płynne. Istnieje jeszcze jeden wskaźnik, tak zwany „wskaźnik plastyczność”. Umożliwia on podział gruntów budowlanych na mało spoiste, średnio spoiste, zwięzło-spoiste oraz bardzo spoiste. Do gruntów spoistych zazwyczaj zaliczymy ił, glinę pod wszystkimi postaciami, oraz piasek gliniasty.
Inne rodzaje gruntów budowlanych, np grunty organiczne w zasadzie nie stanowią dość nośnego podłoża gruntowego. Z reguły nie nadają się do posadowienia na nich żadnych obiektów budowlanych. W przypadku dysponowania działką budowlaną, na której występują tego rodzaju grunty należy przed rozpoczęciem budowy wymienić odpowiednio dużą warstwę gruntu.